Hen phế quản là bệnh lý đường hô hấp mạn tính thường gặp trong dân số với biểu hiện ho, khò khè, khó thở và tức ngực. Bệnh nếu để lâu dài sẽ gây ra nhiều biến chứng khác nhau, làm suy giảm sức khỏe, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
>>> Xem ngay: Điều trị hen phế quản bằng YHCT không dùng thuốc – không tác dụng phụ
1. Biến dạng lồng ngực
Nguyên nhân sinh ra bệnh hen phế quản thường là do sự tương tác giữa cơ địa và các yếu tố môi trường. Bệnh lý này thường được biểu hiện rất sớm, từ khi trẻ còn nhỏ. Sự tắc nghẽn lâu dài không chỉ làm trẻ khó thở mà còn gây tích tụ khí trong lồng ngực. Khi trẻ lớn lên, thay vì lồng ngực kéo dài ra thì lồng ngực của trẻ bị hen sẽ căng tròn, đường kính trước sau trở nên gần bằng đường kính trái phải trông như lồng ngực nở rộng ở phía trước, xương ức cũng bị nhô ra phía trước.
2. Chậm phát triển thể chất
Biểu hiện điển hình của hen phế quản là người bệnh đột ngột xuất hiện ngứa mắt, ngứa họng, chảy nước mũi kèm theo đó là khó thở, khò khè do co thắt phế quản khi tiếp xúc các yếu tố dị nguyên. Khi ngưng tiếp xúc hay được phun thuốc dãn phế quản, người bệnh sẽ bớt khó thở và ho khạc ra đàm trắng trong.
Nếu không điều trị cơn hen tốt, mức độ cơn hen diễn ra nặng nề kèm theo tần suất nhiều lần trong ngày về lâu dài có thể làm tổn thương đến cấu trúc của phổi và đường dẫn khí. Hệ thống cây phế quản sẽ bị tắc nghẽn mạn tính, trẻ bị khó thở, ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ do đó ảnh hưởng đến sản sinh hormone tăng trưởng kết hợp với trẻ bị giảm khả năng hoạt động thể lực dẫn đến chậm phát triển thể chất.
3. Tâm phế mạn
Bệnh lý mạn tính nào ảnh hưởng đến phổi về lâu dài đều ảnh hưởng đến tim. Khi có những biểu hiện khó thở, phù chân, đau tức hạ sườn bên phải, gan to, tĩnh mạch cổ nổi, chứng tỏ bệnh hen suyễn đã có biến chứng tâm phế mạn, gây suy tim.
Do cấu trúc của phổi bị tổn thương lâu ngày, hệ quả là thành mạch máu của mao mạch phổi bị xơ cứng, tăng kháng lực, kéo theo là tăng áp động mạch phổi. Từ đó, tim phải tăng sức co bóp bơm máu lên phổi, về sau thành cơ tim sẽ dãn dần và biểu hiện suy tim phải. Do hen phế quản có khả năng phục hồi chức năng hô hấp, cho nên thời gian dẫn đến tâm phế mạn của từng bệnh nhân khác nhau, có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, thậm chí lâu hơn tùy vào khả năng kiểm soát cơn hen suyễn.
4. Nhiễm khuẩn hô hấp
Đường thở tắc nghẽn liên tục, tăng tiết đàm nhớt là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn cư trú và sinh bệnh tái đi tái lại. Vào các đợt chuyển mùa, các đợt rét, thời tiết thay đổi đột ngột trong ngày, độ ẩm không khí cao là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, virus gây viêm nhiễm vùng tai mũi họng, đường hô hấp dưới. Ngược lại, các đợt nhiễm trùng đường hô hấp làm cho những triệu chứng bệnh hen phế quản nặng hơn. Bệnh nhân sẽ sốt, khó thở tăng, có đờm nhiều, có thể đờm vàng hoặc xanh.
Nguyên nhân bị hen phế quản
5. Khí phế thũng
Do khí bị ứ lại trong lồng ngực, sự đàn hồi của các phế nang ở bệnh nhân hen phế quản giảm dần, thở ra ít, thể tích khí cặn tăng. Cấu trúc của các phế nang bị phá vỡ, thông nối với nhau hình thành cá kén khí. Bên cạnh đó, tăng thể tích khí cặn, giảm thể tích phổi cho gắng sức dẫn tới bệnh nhân khó thở khi gắng sức, hạn chế hoạt động thể lực nhiều và tăng nguy cơ dẫn tới suy tim.
6. Tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất
Do hệ quả là khí ứ lại trong thì thở ra, các phế nang giãn rộng, tại vùng phế nang giãn, mạch máu thưa thớt, nuôi dưỡng kém, áp lực trong phế nang tăng. Khi phải làm việc gắng sức hoặc ho mạnh, thành phế nang dễ bị bục vỡ. Tràn khí màng phổi hai bên là nguyên nhân gây đột tử ở người hen phế quản.
7. Xẹp phổi
Xẹp phổi một thùy hoặc nhiều thùy là biến chứng thường gặp. Khi hen phế quản ổn định thì tình trạng xẹp phổi sẽ khỏi hoặc đôi khi không phục hồi được hoàn toàn. Điều này ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển thể lực của trẻ cũng như khả năng gắng sức sau này.
8. Suy hô hấp
Nếu không kiểm soát tốt, cơn hen cấp tính mức độ nặng hoặc hen ác tính sẽ có nguy cơ gây suy hô hấp, dẫn đến tử vong. Dù khi ra cơn, cấu trúc phổi và đường thở đã bị tổn thương nghiêm trọng cũng làm tăng khả năng suy hô hấp mạn tính. Bệnh nhân khó thở liên tục, da, môi, niêm mạc tím, toan hóa máu, đôi khi xảy ra ngừng thở khi ngủ, phải thở máy hỗ trợ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây hôn mê, tử vong đột ngột của bệnh hen.
Hen phế quản nếu không được chẩn đoán và kiểm soát chặt chẽ sẽ gây ra nhiều hậu quả nặng nề như những cơn khó thở cấp tính và ác tính, thậm chí là tử vong. Người bệnh nên đi thăm khám và điều trị sớm tránh những biến chứng của bệnh hen phế quản gây ra.
